Protez diş, diş kaybı yaşayan bireylerin çiğneme, konuşma ve estetik ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılan yapay dişlerdir. Diş kaybı; yaşlanma, kaza, diş hastalıkları veya genetik faktörler gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Protez dişler, eksik dişlerin yerine konularak kişinin yaşam kalitesini artırır ve sağlıklı bir ağız yapısını destekler. Bu makalede protez dişin ne olduğu, nasıl yapıldığı, ömrü …
Protez diş, diş kaybı yaşayan bireylerin çiğneme, konuşma ve estetik ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılan yapay dişlerdir. Diş kaybı; yaşlanma, kaza, diş hastalıkları veya genetik faktörler gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Protez dişler, eksik dişlerin yerine konularak kişinin yaşam kalitesini artırır ve sağlıklı bir ağız yapısını destekler.
Bu makalede protez dişin ne olduğu, nasıl yapıldığı, ömrü ve bakımı hakkında detaylı bilgileri bulabilirsiniz.
Protez Diş Nedir?
Protez diş, çeşitli nedenlerle diş kaybı yaşayan bireylerin estetik, çiğneme ve konuşma fonksiyonlarını geri kazanmasını sağlayan yapay dişlerdir. Diş kaybı, yaşlanma, travma, diş eti hastalıkları, çürükler veya genetik faktörler gibi çeşitli sebeplerle meydana gelebilir. Eksik dişler yalnızca estetik bir problem oluşturmaz, aynı zamanda çene yapısında bozulmalara, çiğneme fonksiyonlarında kayıplara ve konuşma güçlüklerine de neden olabilir. Protez dişler, bu olumsuz etkileri ortadan kaldırarak hastanın yaşam kalitesini artırır.
Protez dişler, hastanın ağız yapısına ve ihtiyaçlarına göre özel olarak tasarlanır ve doğal dişlere benzer şekilde üretilir. Kullanılan malzemeler, estetik açıdan doğal bir görünüm sunarken, işlevsel olarak da eksik dişlerin yerini alarak çiğneme ve konuşma kabiliyetlerini destekler. Modern protez teknolojileri sayesinde günümüzde protez dişler, kişinin yüz şekline ve diş etleriyle uyumlu olacak şekilde tasarlanabilir, böylece hem konfor hem de doğal bir görünüm sağlanabilir.
Protez dişler sadece estetik amaçlarla değil, aynı zamanda ağız sağlığını korumak için de önemlidir. Eksik dişler nedeniyle çene kemiği zamanla eriyebilir ve bu durum hem yüzün şeklini değiştirebilir hem de diğer dişlerin konumunu etkileyerek diş çapraşıklıklarına yol açabilir. Protez dişler, eksik dişlerin yerine geçerek çene yapısını destekler ve kemik kaybını önleyerek dişlerin dengeli bir şekilde konumlanmasını sağlar.
Protez dişler kullanım amacına ve yapısına göre farklı türlere ayrılır. Hareketli veya sabit protezler, kişinin ihtiyacına göre seçilir. Günümüzde en popüler seçeneklerden biri olan implant destekli protezler, doğal dişlere en yakın hissiyatı sunarak hastalara uzun ömürlü bir çözüm sağlar.
Protez Diş Türleri Nelerdir?
Protez dişler, eksik dişlerin yerine konularak estetik ve fonksiyonel açıdan destek sağlayan yapay dişlerdir. Kullanım amacına ve yapısına göre farklı türlere ayrılır.
Tam Protez Diş
Tam protez dişler, üst veya alt çenedeki tüm dişlerini kaybetmiş bireyler için özel olarak tasarlanan protezlerdir. Ağız içine tam oturacak şekilde hazırlanır ve vakum etkisiyle ağızda sabitlenir. Genellikle akrilik malzemeden üretilir.
- Kimler için uygundur?
Diş kaybı tamamen gerçekleşmiş kişilerde tercih edilir. Özellikle yaşlı bireyler için sık kullanılan bir çözümdür, ancak genç yaşta tüm dişlerini kaybeden kişiler için de uygundur. - Avantajları:
- Estetik bir görünüm sunar.
- Çiğneme fonksiyonunu geri kazandırır.
- Konuşmayı iyileştirir.
Kısmi Protez Diş
Kısmi protezler, ağızda bazı dişlerin eksik olduğu durumlarda kullanılır. Eksik dişlerin yerini doldurarak hem estetik hem de fonksiyonel bir çözüm sunar. Metal kroşeler (kancalar) veya hassas bağlantılar kullanılarak mevcut sağlam dişlere tutturulur.
- Kimler için uygundur?
Ağzında bazı dişleri olan ve diş kaybını tamamlamamış kişiler için idealdir. Özellikle eksik dişlerin sayısı fazla olduğunda ve sabit protez yapılamadığında tercih edilir. - Avantajları:
- Doğal dişlerin korunmasını sağlar.
- Takılıp çıkarılabilir, bu da temizliğini kolaylaştırır.
- Çiğneme fonksiyonlarını büyük ölçüde geri kazandırır.
Protez Diş hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.
İmplant Üstü Protez Diş
İmplant üstü protezler, çene kemiğine yerleştirilen titanyum implantların üzerine sabitlenen protezlerdir. Tek diş eksikliklerinden tam dişsizliğe kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir.
- Kimler için uygundur?
Çene kemiği yeterli yoğunlukta olan ve diş kaybı yaşayan kişiler için uygundur. Hareketli protez yerine daha kalıcı bir çözüm isteyen hastalar için idealdir. - Avantajları:
- Doğal dişlere en yakın hissi ve fonksiyonu sunar.
- Uzun ömürlü ve dayanıklıdır.
- Çene kemiği kaybını önler ve kemik yapısını destekler.
Hareketli Protez Diş
Hareketli protezler, hasta tarafından takılıp çıkarılabilen protezlerdir. Hem tam hem de kısmi protezler bu kategoriye girebilir. Çiğneme ve konuşma fonksiyonlarını destekler ancak sabit protezler kadar konforlu değildir.
- Kimler için uygundur?
Tam veya kısmi diş kaybı olan ve sabit protez yaptırmak istemeyen ya da çene yapısı buna uygun olmayan hastalar için uygundur. - Avantajları:
- Takılıp çıkarılabilir olması temizlik açısından avantaj sağlar.
- Maliyet olarak sabit protezlere kıyasla daha ekonomiktir.
- Diş kaybını estetik ve fonksiyonel olarak telafi eder.
Sabit Protez Diş (Köprü ve Kronlar)
Sabit protezler, ağız içinde çıkarılmadan sabit olarak kullanılan protezlerdir. Eksik dişlerin yanındaki sağlıklı dişlerden destek alınarak sabitlenir.
- Kimler için uygundur?
Tek veya birkaç diş eksikliği olan hastalar için uygundur. Özellikle komşu dişlerin sağlam olduğu durumlarda tercih edilir. - Köprü Protezler:
Eksik dişlerin bulunduğu boşlukları doldurmak için yan dişlerden destek alınarak yapılan sabit protezlerdir. - Kron Protezler:
Hasar görmüş veya çürük bir dişi tamamen kaplayan koruyucu bir kaplama olarak kullanılan sabit protez türüdür. - Avantajları:
- Doğal dişlere yakın bir estetik ve fonksiyon sunar.
- Hareketli protezlere göre daha konforludur.
- Bakımı doğal dişler gibi yapılabilir.
Protez Diş Nasıl Yapılır?
Protez diş yapımı, hastanın ağız yapısına ve ihtiyaçlarına göre özelleştirilen, titizlik gerektiren bir süreçtir. Protezlerin doğru şekilde yapılması, hastanın konforu, fonksiyonelliği ve estetik beklentilerinin karşılanması açısından büyük önem taşır. Diş hekimleri, protez diş uygulamasını hastanın ağız yapısını detaylı bir şekilde inceleyerek ve çeşitli aşamaları takip ederek gerçekleştirir.
1. İlk Muayene ve Planlama
Protez diş yapım süreci, hastanın diş hekimi tarafından detaylı bir muayene edilmesiyle başlar. Bu muayene sırasında şunlar değerlendirilir:
- Eksik dişlerin sayısı ve konumu
- Çene yapısı ve kemik yoğunluğu
- Mevcut dişlerin sağlık durumu
- Hastanın çiğneme ve konuşma fonksiyonları
- Estetik beklentiler
Muayene sonucunda, hastanın ihtiyacına en uygun protez türü belirlenir. Eğer hastada diş eti hastalıkları, çene kemiği erimesi veya enfeksiyon gibi sorunlar varsa, öncelikle bu problemler tedavi edilerek sağlıklı bir ağız ortamı oluşturulur.
2. Ölçü Alma
Hastanın ağız yapısına en uygun protezin hazırlanabilmesi için diş hekiminin özel ölçü maddeleriyle ağızdan kalıp alması gerekir. Ölçü alma işlemi şu adımlarla gerçekleştirilir:
- Hastanın üst ve alt çene yapısı detaylı bir şekilde incelenir.
- Dişlerin ve diş etlerinin hassas ölçüsü alınarak, hastanın ağız yapısına en uygun protez modeli oluşturulur.
- Bu ölçüler, özel laboratuvarlara gönderilir ve protezlerin temel kalıbı hazırlanır.
Ölçülerin doğru alınması, protezin ağız içinde rahat ve doğal bir şekilde oturmasını sağlamak açısından oldukça önemlidir.
3. Protez Taslağının Hazırlanması
Ölçülerin laboratuvara gönderilmesinin ardından, hastanın diş rengine, boyutuna ve şekline uygun bir protez taslağı oluşturulur. Bu aşamada şunlar dikkate alınır:
- Dişlerin boyutu ve şekli
- Dişlerin dizilim düzeni
- Çene kapanışı ve ısırma kuvveti
- Hastanın yüz hatlarıyla uyumlu estetik görünüm
Bu aşamada, diş hekimi ve hasta birlikte protezin nasıl görüneceğini değerlendirir. Hastanın beklentilerine ve yüz şekline uygun en doğal ve fonksiyonel protez tasarımı belirlenir.
4. Protezin Denenmesi
Hazırlanan protez taslağı, hastanın ağzına yerleştirilerek bir deneme yapılır. Bu aşamada şu kontroller sağlanır:
- Protezin hastanın ağzına uygun olup olmadığı
- Çiğneme ve konuşma fonksiyonlarında herhangi bir sorun olup olmadığı
- Estetik olarak hastanın beklentilerini karşılayıp karşılamadığı
Eğer protezde uyumsuzluk ya da rahatsızlık veren bir durum varsa, gerekli düzeltmeler yapılır. Protezin rahat ve doğal hissettirmesi, hastanın uzun süre sorunsuz bir şekilde kullanabilmesi için bu aşama oldukça önemlidir.
5. Son Şekillendirme ve Protezin Teslimi
Düzenlemeler yapıldıktan sonra protez diş son halini alır ve hastaya teslim edilir. Protezin kalıcı olarak yerleştirilmesi veya hastanın rahatlıkla takıp çıkarabileceği şekilde tasarlanması, protez türüne bağlıdır. Protez dişlerin yerleştirilmesi sırasında diş hekimi şu konulara dikkat eder:
- Protezin diş etlerine ve çene yapısına tam uyum sağlaması
- Hastanın çiğneme ve konuşma fonksiyonlarını rahatlıkla yerine getirebilmesi
- Protezin hastaya herhangi bir ağrı veya rahatsızlık vermemesi
Bu aşamada, hastaya protez dişlerin kullanımı ve bakımı hakkında detaylı bilgiler verilir.
6. Uyum Süreci ve Takip Kontrolleri
Protez dişler ilk takıldığında hastanın alışması için belirli bir süre gerekebilir. İlk birkaç hafta şu durumlar yaşanabilir:
- Hafif rahatsızlık hissi
- Çiğneme sırasında zorlanma
- Konuşmada küçük aksaklıklar
Bu durumlar zamanla azalır ve hasta protezlere uyum sağlar. Ancak alışma sürecinde diş hekimi kontrolleri aksatılmamalıdır. Protez dişlerin uzun ömürlü ve sağlıklı bir şekilde kullanılabilmesi için düzenli kontroller büyük önem taşır.
Protez Dişin Ömrü Ne Kadardır?
Protez dişlerin ömrü, kullanılan malzeme kalitesine, hastanın ağız hijyenine ve protezlerin bakımına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Genel olarak, düzenli bakım yapılan ve uygun şekilde kullanılan protez dişler uzun yıllar boyunca sorunsuz bir şekilde kullanılabilir. Ancak zamanla protezlerde aşınma, deformasyon veya uyumsuzluk gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
Protez Türüne Göre Ortalama Ömür
Protez dişlerin kullanım süresi, türüne göre farklılık gösterir:
- Hareketli Protezler (Tam ve Kısmi Protezler): Genellikle 5-7 yıl arasında dayanıklıdır. Ancak, çene yapısındaki değişikliklere bağlı olarak zaman içinde protezin yeniden ayarlanması veya değiştirilmesi gerekebilir.
- Sabit Protezler (Köprü ve Kronlar): Ortalama 10-15 yıl boyunca dayanıklıdır. Ancak düzenli bakım yapılmazsa veya diş eti hastalıkları gelişirse daha kısa sürede değiştirilmesi gerekebilir.
- İmplant Üstü Protezler: En dayanıklı protez türlerinden biridir ve genellikle 15-20 yıl veya daha uzun süre kullanılabilir. İmplantların ömrü ise hastanın bakımına ve genel ağız sağlığına bağlı olarak ömür boyu devam edebilir.
Protez dişler doğal görünür mü?
Evet, günümüzde kullanılan protez dişler, gelişmiş malzemeler sayesinde doğal dişlere oldukça benzeyen estetik bir görünüme sahiptir. Seramik, porselen ve akrilik gibi malzemeler, dişin doğal yapısını taklit edecek şekilde tasarlanır. Ayrıca diş rengi, şekli ve boyutu kişiye özel olarak belirlendiği için protezler doğal dişlerle uyumlu hale getirilebilir. Günümüzde diş hekimleri, hastanın yüz yapısına ve ağız estetiğine uygun en doğal görünüme sahip protezleri tasarlamaktadır.
Protez diş kullanımı ağrı yapar mı?
İlk günlerde hafif bir rahatsızlık veya baskı hissedilebilir. Çünkü ağız ve çene yapısı, proteze uyum sağlamak için zamana ihtiyaç duyar. Yeni protez takıldığında, diş etlerinde hafif tahriş veya hassasiyet görülebilir. Ancak bu durum genellikle birkaç hafta içinde düzelir. Eğer ağrı veya rahatsızlık devam ederse, diş hekiminiz protezin uyumunu kontrol edip gerekli düzeltmeleri yapabilir.
Bazı hastalar, proteze alışma sürecinde çiğneme ve konuşmada zorluk yaşayabilir. Ancak düzenli kullanım ve hekimin önerdiği şekilde küçük ayarlamalar yapıldığında, protezler ağız içinde daha rahat oturur ve herhangi bir ağrıya neden olmaz. Protez kullanımına alışma sürecini hızlandırmak için hekiminiz tarafından önerilen kremler veya ağrı kesici jeller kullanılabilir.
Protez diş yemek yemeyi zorlaştırır mı?
Başlangıçta yemek yerken zorlanma olabilir, ancak bu geçici bir durumdur. Protez diş kullanımına alışana kadar yumuşak ve küçük lokmalarla başlamak önerilir. İlk günlerde çorba, püre, yoğurt gibi yumuşak gıdalar tüketmek proteze alışma sürecini kolaylaştırır.
Zamanla çiğneme alışkanlığı kazanıldıkça daha sert gıdalara geçilebilir. Ancak çok sert, yapışkan veya kabuklu yiyeceklerden kaçınılması gerekir. Özellikle hareketli protez kullanıcıları, protezin yerinden oynamaması için yemek yerken dikkatli olmalıdır. Çift taraflı çiğneme tekniği kullanarak protezlerin dengesini koruyabilirsiniz.
Protez dişler çene yapısını bozar mı?
Kaliteli malzemelerle üretilmiş ve iyi oturan protezler çene yapısını destekler. Ancak uzun süre kullanılan ve zamanla çene kemiğinde değişikliklere bağlı olarak uyumu bozulan protezler, çene yapısında bozulmalara yol açabilir.
Özellikle tam protez kullanan bireylerde çene kemiğinde zamanla erime meydana gelebilir. Bu durum, protezin gevşemesine ve ağız içinde hareket etmesine neden olabilir. Çene kemiği erimesini önlemek için implant destekli protezler tercih edilebilir. İmplant üstü protezler, çene kemiğini destekleyerek kemik kaybını önler.
Yanlış tasarlanmış veya iyi oturmayan protezler, çene ekleminde sorunlara, baş ve çene ağrılarına yol açabilir. Bu nedenle protezinizin düzenli olarak kontrol edilmesi ve gerektiğinde yeniden ayarlanması önemlidir.
Protez dişler zamanla gevşer mi?
Evet, protez dişler zamanla gevşeyebilir. Bunun başlıca nedeni çene kemiğinde ve diş etlerinde meydana gelen değişikliklerdir. Yaş ilerledikçe çene kemiğinde doğal olarak küçülme ve incelme görülebilir. Bu durum protezlerin uyumunu etkileyerek gevşemesine neden olabilir.
Ayrıca, uzun yıllar kullanılan protezlerde aşınma meydana gelebilir. Protez malzemeleri zamanla yıpranarak eskir ve yüzey yapıları bozulabilir. Bu nedenle, diş hekimleri genellikle hareketli protezlerin 5-7 yıl, sabit protezlerin ise 10-15 yıl sonra yenilenmesini önermektedir.
Protezlerin gevşemesini önlemek için düzenli diş hekimi kontrollerine gitmek önemlidir. Eğer protezleriniz gevşemeye başladıysa, diş hekiminiz protezi yeniden ayarlayabilir veya değiştirmeniz gerektiğini belirtebilir. Ayrıca implant destekli protezler, çene kemiğinde daha iyi bir tutuş sağladığı için gevşeme riskini en aza indirir.
Protez diş kullanımı ile ilgili diğer önemli noktalar
✔ Konuşma zorlukları: Protez kullanımına yeni başlayan kişilerde, bazı harfleri telaffuz ederken zorluk yaşanabilir. Ancak birkaç hafta içinde konuşma tamamen normale döner.
✔ Diş eti hassasiyeti: Protezlerin ilk günlerinde diş etlerinde hafif hassasiyet oluşabilir. Proteze alışma sürecinde hekimin önerdiği rahatlatıcı jeller kullanılabilir.
✔ Protez bakımına dikkat edilmelidir: Protezlerin düzenli temizlenmesi, bakteri oluşumunu önleyerek ağız sağlığını korur ve protezin ömrünü uzatır.
Samsun şubemizde protez diş hakkında bilgi almak için tıklayınız.
Protez dişler, doğal bir görünüm sunan ve diş kaybı yaşayan bireylerin yaşam kalitesini artıran önemli çözümlerden biridir. Başlangıçta bazı zorluklar yaşansa da zamanla protezlere alışılır ve günlük yaşamda konforlu bir kullanım sağlanır. Protezlerin ömrünü uzatmak ve sağlıklı bir şekilde kullanmak için düzenli bakım yapılmalı ve diş hekimi kontrolleri aksatılmamalıdır.
Eğer siz de protez diş tedavisi hakkında detaylı bilgi almak ve uzman diş hekimlerimizle sağlıklı bir gülümsemeye kavuşmak istiyorsanız, Maltepe Bilim Diş Kliniği olarak sizleri kliniğimize bekliyoruz. Modern teknolojiler ve uzman kadromuz ile size en uygun protez çözümlerini sunuyoruz. Randevu almak ve detaylı bilgi edinmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz!
