Diş Gıcırdatma – Diş Sıkma Tedavisi (Bruksizm)

Diş gıcırdatma nedir?

“Diş gıcırdatma, diş sıkma veya tıbbi olarak bilinen adıyla “bruksizm”, dişlerin istemsiz olarak sıkılması, gıcırdatılması ve birbirine sürtülmesi durumunu ifade eder. Bu durum, nüfusun yaklaşık yarısının zaman zaman yaşadığı bir durumdur. Toplam nüfusun yaklaşık %5’i ise düzenli ve güçlü bir şekilde diş gıcırdatır. Bu genellikle uyku sırasında meydana gelirken, bazı insanlar dişlerini uyanıkken bile gıcırdatır.”

Genellikle kişi, uykuda diş gıcırdatmasının farkında değildir; bu nedenle, yatağı paylaşan partner (gece gıcırdatma seslerini duyan) genellikle bu sorunu ilk fark eden kişidir. Ayrıca, ebeveynler de çocuklarının uyurken benzer sesleri duyabilirler. Diş gıcırdatma, stresin bir sonucu olabilir; örneğin, bazı insanlar öfkelendiklerinde, yoğunlaştıklarında veya kaygılı hissettiklerinde diş gıcırdatırlar.

Diş Gıcırdatmanın (Bruksizm) Belirtileri

Diş Gıcırdatmanın Dişlerdeki belirtileri

• Aşınma, düzleşme, çatlama veya hassasiyet: Dişlerin üzerinde düz veya pürüzlü aşınma izleri, keskin kenarların aşınması ve diş minesi kaybı görülebilir.
• Ağrı ve hassasiyet: Özellikle sabah uyanınca dişlerde ve diş etlerinde ağrı ve soğuk/sıcak yiyecek ve içeceklere karşı hassasiyet artabilir.

Diş Gıcırdatmanın Çene Eklemindeki Belirtileri

• Ağrı, tıklama veya sesler: Çene ekleminde ağrı, tıklama veya gıcırdama sesleri duyulabilir. Ağız açma ve kapamada zorluk yaşanabilir.
• Kas yorgunluğu ve spazm: Çene kaslarında sertlik, yorgunluk ve spazmlar görülebilir.

Diş Gıcırdatmanın Sebep Olduğu Uyku Sorunları

• Uykusuzluk veya gündüz uyku hali: Diş gıcırdatma nedeniyle uyku kalitesi bozulabilir, uykuya dalmak zorlaşabilir veya gündüzleri uyku hali görülebilir.
• Partnerinizin uykuya dalmasını zorlaştıran gıcırdatma sesleri: Yatağı paylaşan partneriniz, uyku esnasında dişlerinizi gıcırdattığınızı duyabilir ve bu durum onun da uyku düzenini bozabilir.

Diş Gıcırdatmanın Diğer Belirtileri

• Yüzde kas gerginliği ve ağrı: Yüz kaslarında gerginlik, ağrı kulak ve baş ağrısı görülebilir.
• Dişlerde gevşeklik veya dökülme: Aşırı aşınma ve zorlanma sonucu dişlerde gevşeklik ve nadir vakalarda diş dökülmesi yaşanabilir.
• Yüzün iç kısmında ısırma izleri: Uyku esnasında dişleri bilinçsizce sıktığınızda, yanakların iç kısmını ısırabilir ve izler oluşturabilirsiniz.

Diş Gıcırdatmanın (Bruksizm) Neden Olduğu Sorunlar

Diş Gıcırdatmanın Dişlerde Neden Olduğu Sorunlar

• Aşınma ve Hasar: Dişlerin sürekli birbirine sürtünmesi, mine tabakasının aşınmasına, dişlerin düzleşmesine, çatlamasına ve kırılmasına neden olur. Bu durum, dişlerde hassasiyete, ağrıya ve estetik problemlere yol açabilir.
• Dişlerin Kırılması ve Kopması: Aşırı ve şiddetli bruksizm vakalarında, dişler kırılabilir ve hatta kopabilir. Bu durum, dişlerde kalıcı hasarlara ve tedaviye ihtiyaç duyulmasına yol açar.

Diş Gıcırdatmanın Çene Ekleminde Olduğu Sorunlar

• Ağrı ve Rahatsızlık: Çene eklemi ve çevresindeki kaslar, bruksizm nedeniyle aşırı zorlanır ve bu da ağrı, yorgunluk, tıklama veya gıcırtı sesleri gibi problemlere yol açabilir.
• Çene Eklem Bozukluğu (TMJ): Kronik bruksizm, çene ekleminde dejeneratif değişikliklere ve çene eklem bozukluğuna (TMJ) yol açabilir. Bu durum, ağız açmada ve kapamada zorluk, eklemde hareket kısıtlılığı ve fonksiyonel problemlere neden olabilir.

Diş Gıcırdatmanın Neden Olduğu Diğer Sorunlar

• Baş Ağrısı: Bruksizm, özellikle şakaklarda ve kulak çevresinde baş ağrısına yol açabilir.
• Uyku Bozuklukları: Diş gıcırdatma sesleri ve çene ekleminde oluşan ağrı, uyku kalitesini bozabilir ve uykuya dalmayı zorlaştırabilir.
• Yüz Kaslarında Gerginlik: Bruksizm, yüz kaslarında gerginliğe ve spazmlara yol açabilir. Bu durum, diş sıkma kaslarının ve çene kaslarının aşırı çalışmasından kaynaklanır.
• Diş Eti Hastalıkları: Diş gıcırdatma, diş etlerinde iltihaplanma ve kanama gibi diş eti hastalıklarına yol açabilir.

Diş Gıcırdatmanın Risk Faktörleri nelerdir?

Stres ve Anksiyete: Stres ve anksiyete, bruksizmin en yaygın risk faktörlerindendir. Yoğun stres ve kaygı dönemlerinde dişlerinizi bilinçdışı bir şekilde sıkabilir veya gıcırdatabilirsiniz.

Dişlerin Yapısı ve Diş Dizilimi: Bazı kişilerde dişlerin yapısı ve dizilimi, bruksizme yatkınlık oluşturabilir. Örneğin, çene kapanışında uyumsuzluk veya dişlerin aşırı kapanması gibi durumlar diş gıcırdatma riskini artırabilir.

Uyku Bozuklukları: Uyku apnesi ve horlama gibi uyku bozuklukları, bruksizm riskini artırabilir. Bu bozukluklarda solunum problemleri ve oksijen eksikliği, dişlerin istemsizce sıkılmasına yol açabilir.

Bazı İlaçlar: Antidepresanlar, antipsikotikler ve bazı amfetaminler gibi bazı ilaçlar yan etki olarak bruksizme neden olabilir.

Diş Hekimliği İşlemleri: Yeni yapılan dolgular, kuronlar veya protezler dişlerin uyumunu bozabilir ve bruksizme yol açabilir.

Genetik Yatkınlık: Ailede bruksizm öyküsü olması, bu rahatsızlığa yakalanma riskini artırabilir.

Diğer Faktörler: Alkol ve kafein tüketimi, sigara içmek, uyuşturucu kullanımı ve bazı tıbbi durumlar da bruksizm riskini artırabilir.

Diş Gıcırdatma Riskini Nasıl Azaltabilirsiniz?

Diş gıcırdatma riskinizi azaltmak için şunları yapabilirsiniz:

• Stresi Yönetin: Yoga, meditasyon, nefes egzersizleri gibi stresi azaltan teknikler uygulayın.
• Uyku Hijyeninizi Düzenleyin: Düzenli bir uyku düzeni oluşturun, yatmadan önce elektronik cihazlardan uzak durun ve uyku ortamınızı rahat hale getirin.
• Diş Hekiminizi Düzenli Olarak Ziyaret Edin: Dişlerinizin ve çenenizin sağlıklı olduğundan emin olun. Gerekirse diş hekiminiz size gece plakları veya diğer tedavi seçenekleri önerebilir.
• Alkol ve Kafein Tüketimini Azaltın: Alkol ve kafein diş gıcırdatmasını tetikleyebilir. Bu nedenle tüketimini sınırlandırmaya özen gösterin.
• Sigarayı Bırakın: Sigara içmek diş ve diş eti sağlığınıza zarar verir ve bruksizm riskini artırır.
• Dişlerinizi Düzenli Olarak Fırçalayın ve Diş İpi Kullanın: Ağız hijyeninizi ihmal etmeyin. Dişlerinizi günde iki kez fırçalayın ve diş ipi kullanın.

Çocuklarda Diş Gıcırdatmanın Nedenleri:

• Diş Çıkarma: Özellikle bebeklik ve erken çocukluk döneminde yeni dişlerin çıkması sırasında diş gıcırdatması yaygındır. Dişlerin diş etinden çıkarken oluşturduğu kaşıntı ve rahatsızlık, dişlerin istemsizce sıkılmasına neden olabilir.
• Stres ve Anksiyete: Yetişkinlerde olduğu gibi, çocuklarda da stres ve kaygı bruksizmin en önemli tetikleyicilerinden biridir. Sınavlar, aile içi problemler, yeni bir ortama uyum zorluğu gibi stresli durumlar diş gıcırdatmasına yol açabilir.
• Uyku Bozuklukları: Uyku apnesi ve horlama gibi uyku bozuklukları, çocuklarda da bruksizm riskini artırabilir. Bu bozukluklarda solunum problemleri ve oksijen eksikliği, dişlerin istemsizce sıkılmasına neden olabilir.
• Dişlerin Yapısı ve Diş Dizilimi: Bazı çocuklarda dişlerin yapısı ve dizilimi, bruksizme yatkınlık oluşturabilir. Örneğin, çene kapanışında uyumsuzluk veya dişlerin aşırı kapanması gibi durumlar diş gıcırdatma riskini artırabilir.
• Bazı İlaçlar: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi bazı rahatsızlıklar için kullanılan ilaçlar yan etki olarak bruksizme neden olabilir.
• Genetik Yatkınlık: Ailede bruksizm öyküsü olması, çocuklarda da bu rahatsızlığa yakalanma riskini artırabilir.

Çocuklarda Diş Gıcırdatmasının Belirtileri:

• Dişlerde aşınma ve hassasiyet: Dişlerin üzerinde düz veya pürüzlü aşınma izleri, keskin kenarların aşınması ve diş minesi kaybı görülebilir.
• Çene ekleminde ağrı, tıklama veya sesler: Çene ekleminde ağrı, tıklama veya gıcırtı sesleri duyulabilir. Ağız açma ve kapamada zorluk yaşanabilir.
• Uyku problemleri: Uykusuzluk veya gündüz uyku hali görülebilir.
• Yüzde kas gerginliği ve ağrı: Yüz kaslarında gerginlik, ağrı ve baş ağrısı görülebilir.
• Yüzün iç kısmında ısırma izleri: Uyku esnasında dişleri bilinçsizce sıktığında, yanakların iç kısmını ısırabilir ve izler oluşturabilirsiniz.

Çocuklarda Diş Gıcırdatması Nasıl Tedavi Edilir?

Çocuklarda diş gıcırdatması tedavisi, problemin nedenine göre değişir. Hafif vakalarda, diş hekimi diş koruma plakları önerebilir. Stres ve kaygıdan kaynaklanan bruksizm için aile terapisi veya davranışsal terapi faydalı olabilir. Uyku apnesi gibi altta yatan bir sağlık sorunu varsa, öncelikle bu sorunun tedavisi yapılmalıdır.

Ebeveynlere Öneriler:

• Çocuğunuzun diş gıcırdattığını fark ederseniz, diş hekimine başvurun.
• Çocuğunuzun stres ve kaygı seviyesini gözlemleyin ve gerekirse bir uzmandan yardım alın.
• Çocuğunuzun uyku hijyenini düzenleyin.
• Çocuğunuza diş gıcırdatmanın zararlarını anlatın ve bu alışkanlığı bırakması için teşvik edin.
• Çocuğunuza sakinleştirici ve rahatlatıcı aktiviteler yaptırın.

Diş gıcırdatması, çocuklarda da diş ve çene sağlığını tehdit eden bir sorundur. Erken teşhis ve tedavi ile bu problemin önüne geçebilir ve çocuklarınızın ağız ve diş sağlığını koruyabilirsiniz.

Diş Gıcırdatmasının (Bruksizm) Tedavisi:

Diş gıcırdatmasının tedavisi, problemin nedenine ve şiddetine göre değişir. Hafif vakalarda, diş hekimi diş koruma plakları veya botoks enjeksiyonları gibi non-invaziv tedaviler önerebilir. Daha şiddetli vakalarda ise ortodontik tedavi, splint tedavisi veya cerrahi müdahale gerekebilir.

Diş Koruma Plakları:

Diş koruma plakları, gece uyurken dişlerinizi korumak için kullanılan özel olarak üretilmiş plastik veya akrilik aparatlardır. Bu plaklar, dişlerin birbirine sürtünmesini önleyerek aşınma ve hasarı engeller. Diş koruma plakları, diş hekiminiz tarafından ağız ölçünüze göre hazırlanır ve genellikle hafif ila orta dereceli bruksizm vakalarında etkilidir.

Botoks Enjeksiyonları: Çene kaslarının aşırı çalışmasından kaynaklanan bruksizm vakalarında, botoks enjeksiyonları kullanılabilir. Botoks, çene kaslarını geçici olarak felç ederek dişlerin istemsizce sıkılmasını önler. Bu tedavi genellikle diş koruma plakları ile birlikte uygulanır ve 3-6 ayda bir tekrarlanması gerekebilir.

Ortodontik Tedavi: Dişlerin yapısı ve dizilimindeki uyumsuzluk bruksizme neden oluyorsa, ortodontik tedavi ile dişlerin düzeltilmesi sorunu çözebilir. Ortodonti tedavisi, dişlerin doğru pozisyona taşınmasını sağlayarak çene kapanışını dengeler ve dişlerin istemsizce sıkılmasını önler. Detaylı bilgi için tıklayınız.

Splint Tedavisi: Splint tedavisi, daha şiddetli bruksizm vakalarında ve dişlerde aşınma ve hasar oluşmuş durumlarda uygulanabilir. Splintler, dişlerin ve çenenin konumunu değiştiren özel olarak üretilmiş aparatlardır. Bu aparatlar, dişlerin birbirine sürtünmesini önler ve çene eklemindeki stresi azaltır.

Cerrahi Müdahale: Nadir durumlarda, bruksizm çene ekleminde kalıcı hasara yol açmışsa veya diğer tedavilere yanıt vermiyorsa cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi müdahale ile çene eklemindeki hasarlı dokular onarılabilir veya eklem fonksiyonu yeniden düzenlenebilir. Detaylı bilgi için tıklayınız.

Diş Gıcırdatmasını (Bruksizm) Önlemenin Yolları:

Diş gıcırdatmasını – diş sıkmasını önlemek için stresi yönetmek, uyku hijyenine dikkat etmek ve gerektiğinde diş hekiminden yardım almak önemlidir.

• Stresi Yönetin: Yoga, meditasyon, nefes egzersizleri gibi stresi azaltan teknikler uygulayın.
• Uyku Hijyeninizi Düzenleyin: Düzenli bir uyku düzeni oluşturun, yatmadan önce elektronik cihazlardan uzak durun ve uyku ortamınızı rahat hale getirin.
• Diş Hekiminizi Düzenli Olarak Ziyaret Edin: Dişlerinizin ve çenenizin sağlıklı olduğundan emin olun. Gerekirse diş hekiminiz size gece plakları veya diğer tedavi seçenekleri önerebilir.
• Alkol ve Kafein Tüketimini Azaltın: Alkol ve kafein diş gıcırdatmasını tetikleyebilir. Bu nedenle tüketimini sınırlandırmaya özen gösterin.
• Sigarayı Bırakın: Sigara içmek diş ve diş eti sağlığınıza zarar verir ve bruksizm riskini artırır.

Eğer diş gıcırdatma – diş sıkma sorunu yaşıyorsanız Maltepe Bilim Diş Kliniği’nde uzman diş hekimlerimizden destek alabilirsiniz. Deneyimli hekimlerimiz, dişlerinizi ve çenenizi detaylı bir şekilde muayene ederek bruksizm teşhisi koyabilir ve size uygun tedavi planını oluşturabilirler.

Erken teşhis ve tedavi, dişlerde ve çene ekleminde oluşabilecek kalıcı hasarları önlemeye yardımcı olur.